Author: Rudy Alforque
Inigtuga-ok gayod sa iyang pinanggang hiniktan,
Bisan gani wa pa mosidlak ang adlaw sa silangan,
Mobangon na si Ingko aron mangutlo ug kabayro,
Aron adunay ika-lawog sa iyang kabaw nga toro.
Kini ang kinaham nga pag-kaon sa iyang higala,
Nga dugay na intawong way libog nagsilbi kaniya;
Sa tanang higayon walay supak mobunlot sa daro,
Aron ang iyang ka-umahan maugmad ug malimpiyo.
Bisan ang mga yamog nangumbitay pa sa kadahonan,
Ug ang katugnaw misuhot pa sa iyang kabukogan,
Wa na kini panumbalinga sa iyang kalawasan,
Kay anad na sa pagsagubang sa mga kalisdanan.
Dihang mibuswak ang kahayag sa sayong kabuntagon,
Ug wa nay nahabilin nga anino sa kagabhion,
Si Ingko ug ang iyang kabaw nga hingpit maunongon,
Didto na sa darohan, nagkadusingot na intawon.
Samtang bugnaw pa, tumong niya nga dako ug tikaron,
Kay inighasmag unya sa kainit sa kaudtohon,
Wa na silay laing mahimo gawas sa pagpasilong,
Ilawom sa mga kahoy nga nagdunghay sa ka-landong.
Sa nag-anam na'g dulot ang mga kuko sa kainit,
Ug iya nang mabati ang nagkuyamang nga kasakit,
Iyang gitangtangan si Toro sa yugo sa iyang daro,
Aron silang duha makapahuway ug makapaniudto.
Sama sa naandan, nagkuyog silang manag-higala,
Paingon ngadto sa sapa nga dili layo kanila;
Ang ikog ni Toro naga-witik-witik sa kalipay,
Mahinamon sa mabugnawng tubig nga nagadagayday.
Milingkod si Ingko sa nag-ugdal nga gamot sa mangga,
Sa daplin sa linaw diin si Toro naglangoy-langoy;
Misandig siya's punoan piniyong ang mga mata,
Naminaw sa agik-ik sa sapa ug sa mga siloy.
Unya, sa iyang pag-tagpilaw, maoy iyang nakita,
Ang mabihagong pahiyom sa buwak niyang gipangga;
Mga lihokang buyog nagsabad kay gustong maniba,
Apan diha mobuklad sa iyang kamot nga timawa.
Mitumaw pagkapa-kapa su'od sa iyang handurawan,
Ang mabulokong kaba-kaba sa iyang kagahapon,
Apan daklit nga nahanaw dihang iyang nabatyagan,
Ang pag-abot sa iyang kapikas dala ang pagkaon.
Kay matag adlaw nga atua si Ingko nagadaro,
Maghatod kanunay si Manding sa ilang paniudto;
Usahay dabong, usahay nangka ang iyang utanon,
Saging gardaba, ug lainlain pang mga lagutmon.
Ug tuod man, karong udtong tutok, sama sa kanunay,
Magsawo sila sa kan-on ug sa utan nga kamunggay,
Bisan ang ilang sud-an ginamos ug sinugbang dangay,
Wa gyod malarag ang ilang gugmang putli ug tiunay.
Inigpalis unya sa adlaw ngadto sa kahaponon,
Atua na 'sab si Ingko nagaugmad sa darohan,
Hangtod gayod nga ang adlaw suyopon sa kagabhion,
Una mopauli, lapoy ang tibuok kalawasan…..
Mao kini ang dagway sa kinabuhing Pilipinhon:
Nga bisan siya gipa-antus sa mapintas nga palad,
Ang Pilipino way kutob ang pagka-mapailobon –
Sa kanunay, ang gugma ni Pilipinas iyang gimanggad.
Bisan ang kalag gituok sa pamunoang tikasan,
Ug gisangag sa kainit nga walay kapasilongan –
Bisan ga-daghong, puno lang gihapon sa kalaoman,
Kay way sukod ang iyang pagmahal sa yutang natawhan.
Source:
Mga Balak Binisaya, http://davinci.rodal-intl.org:8020/balak.html
